باقيمانده كومافوس در عسل ، نوزادان زنبور و موم
كومافوس يك آفت كش ارگانو فسفات و پايدار در تركيبات چربي است. اين ماده بصورت گسترده در درمان كنه هاي خارجي در دام هاي اهلي استفاده مي شود. براي درمان كنه واروا در كلني هاي زنبورعسل نيز به صورت نوار و مايع استفاده مي شود. كومافوس از طريق مهار استيل كولين استراز بر سيستم عصبي كنه اثر گذاشته و باعث آسيب به آن مي شود. به جز اثراتي كه كومافوس بر كنه واروا دارد، برخي اثرات سمي كومافوس بر زنبورعسل طي تحقيقات مختلف گزارش شده است مانند افزايش ميزان مرگ و مير نوزادان، كاهش طول عمر زنبورهاي بالغ و تعداد بيشتر سلول هاي ملكه در كلني.
استفاده از كنه كش ها در زنبورداري باعث شده تا باقيمانده سموم در محصولات زنبور عسل زياد شود. تركيبات قابل حل در آب بيشتر در عسل شناسايي شده است در حاليكه تركيبات قابل حل در چربي بيشتر در موم تجمع مي يابند. اغلب كنه كش هاي شيميايي چربي دوست هستند و در موم تجمع مي يابند در حاليكه باقيمانده آنها در عسل كمتر است. اين تركيبات مي توانند در دمايي كه موم ذوب مي شود مقاومت كنند و بنابراين چندين سال در موم باقي بمانند و از طريق چرخه هاي توليد موم آج شده در كندو حضور داشته باشند. در تحقيقات مشخص شده كه كومافوس تا 5 سال مي تواند در موم باقي بماند و تخمين زده شده كه نيمه عمر آن 115 تا 346 روز است.
مقدار مجاز داروهاي دامپزشكي در كشورهاي مختلف مشخص شده است و بر اساس استاندارد اروپا حد مجاز براي كومافوس 100 ميكروگرم در كيلوگرم است. آلودگي عسل با كومافوس بطور گسترده توسط محققان گزارش شده است. تحقيقات نشان داده است كه سطوح باقيمانده كومافوس در عسل بستگي دارد به تكنيك استفاده و طول مدت درمان. در سال 2013 در تحقيقي مقادير بالاي كومافوس در موم هاي تجاري يافت شده است.
در اين تحقيق از نوارهاي چك مايت كه حاوي كومافوس مي باشند استفاده شده و در هر كندو دو نوار استفاده شده در شهريور ماه به مدت 42 روز. نمونه ها قبل و بعد از درمان گرفته شده و ميزان كومافوس در آنها برررسي شده است.ميزان كومافوس در نمونه هاي عسل جمع شده نشان داد كه ميزان اين ماده زير حد مجاز در عسل مي باشد. مقدار كومافوس در نوزادان بعد از درمان بسيار بالا بوده است. در مطالعات قبلي گزارش شده كه كومافوس مي تواند از طريق موم به عسل وارد شود البته به شرط آنكه غلظت آن به 1000ppm برسد. با توجه به بافت لاروها و وجود تركيبات چربي در آن كومافوس جذب لاروها شده و ميتواند در آن تجمع يابد و يكي ديگر از راههاي انتقال آلودگي به لاروها انتقال كومافوس از موم است.
يكي از نتايج جالب اين تحقيق اين بوده كه مقدار كومافوس در موم نه تنها در تيمارهاي كومافوس بلكه در تيمار كنترل نيز افزايش يا فته است در صورتي كه در كندوهاي كنترل از نوار چك مايت استفاده نشده بود و اين نظريه مطرح مي شود كه با توجه به اينكه قبلا در مطالعات مشخص شده كه 15 درصد زنبورها باخت مي روند ، كومافوس از طريق ورود اشتباهي وارد كلني هاي تيمار شده باشد.بر اساس نتايج اين مطالعه و مطالعات قبلي مشخص شده كه كومافوس از چند طريق مي تواند وارد موم شود: استفاده از برگه موم هاي آلوده، آلودگي موم بدليل درمان هاي قبلي در كندو،فاصله بين محل قرارگيري نوار و محل نمونه گيري، تكرار درمان با كومافوس، استفاده از كومافوس در كندوهاي منطقه و همچنين استفاده از كومافوس در مناطقي در خارج كندو از كندو كه زنبورعسل در اين مناطق فعاليت دارد.
ارائه کننده : مهندس اسماعیل غفوری
